Stephen Emmer heeft het vak van mediacomponist op de kaart gezet. Hij was een van de eerste Nederlandse muzikanten die zich professioneel bezighield met het maken van leaders, tunes en station calls en effende het pad voor latere generaties mediacomponisten. Emmer kreeg op maandag 9 maart tijdens de Buma Awards de Buma Oeuvre Award Multimedia 2020 uitgereikt. Tijd om met pensioen te gaan? “Alsjeblieft zeg, ik moet er niet aan denken!”
"Toen ik begin jaren tachtig begon met het maken van tunes, trad ik in de voetsporen van grote namen als Tony Eyk, Ruud Bos, Joop Stokkermans en Harry Bannink”, vertelt de 62-jarige Stephen Emmer. “Zij hebben fantastische tunes gemaakt, die soms nog steeds in gebruik zijn bij de omroepen. Alleen… zij deden het erbij. ‘s Avonds begon hun echte werk: het begeleiden van cabaretiers en op pad met hun eigen trio’s en combo’s.”
Zelf speelde Emmer in de waveformatie Minny Pops en timmerde solo aan de weg. “Het was niet mijn bedoeling om van het maken van tunes mijn beroep te maken. Totdat ik op een gegeven moment er één tune hoorde die ik zo irritant vond, dat ik besloot er zelf eentje te componeren. Ik maakte mijn toenmalige vriendin ‘s nachts wakker en zei: ‘Ik denk dat ik een soort KRO-tune heb gemaakt!’ ‘Interessant’, antwoordde ze, ‘maar ik wil eigenlijk gewoon slapen.’ ‘Het lijkt mij heel leuk werk om tunes te maken’, zei ik. ‘Het is geen werk’, zei ze geïrriteerd. En daar strandde ons gesprek en eigenlijk ook een beetje mijn ambitie.”
Het is niet goed voor de creativiteit als zelf opgelegde regels of aannames verstikkend gaan werken.
In 1984 werd Emmer aangesproken door iemand die bij het Humanistisch Verbond werkte. “Hij had mijn debuutalbum Vogue Estate gehoord en vroeg of ik de leadermuziek van het programma Kwartslag wilde maken. En toen gebeurde er iets verrassends: na die ene tune heeft mijn telefoon de daaropvolgende 36 jaar niet meer stilgestaan. Het maken van mediamuziek is gedeeltelijk uit overtuiging, gedeeltelijk uit enthousiasme en nieuwsgierigheid, maar ook gedeeltelijk per ongeluk mijn hele bestaan geworden.”
Vrijheid
Emmer verdiepte zich in videomontage en animatie om zijn muziek volledig op het beeld toe te kunnen spitsen én om te begrijpen wat een video-editor precies doet. Hij heeft honderden tunes gemaakt, voor uiteenlopende omroepen, programma’s en opdrachtgevers. “Vroeger was er veel meer vrijheid. Op gegeven moment begonnen omroepen en producenten echter gewoontes over te nemen uit de reclamewereld – ik vermoed uit een soort behoefte aan professionalisering, maar je zou ook kunnen zeggen uit onzekerheid – en betrokken allerlei consultants en marketeers bij het proces. Het is niet goed voor de creativiteit als zelf opgelegde regels of aannames verstikkend gaan werken. Ik was laatst bij een opdrachtgever en vroeg wat de onderscheidende waarde van het desbetreffende programma was. ‘Jij begrijpt ons niet’, was het antwoord. ‘Wij willen gewoon hetzelfde als de buren.’”
De hele keten is geladen met angst. Dan kiezen mensen vaker voor iets dat in het verleden heeft bewezen te werken.
Schakel in de keten
Emmer steekt zijn mening niet onder stoelen of banken. “Dat zorgt ervoor dat sommige opdrachtgevers júist met mij willen werken, terwijl anderen zeggen: o nee, niet met hem, want hij heeft een mening. Ik snap het ook wel. De belangen zijn groot voor iedere schakel in de keten; voor de producent die moet leveren aan zijn opdrachtgever, voor de regisseur die hoopt dat het programma in de smaak blijft vallen, voor de componist die hoopt op extra opdrachten… De hele keten is geladen met angst. En dan kiezen mensen vaker voor iets dat in het verleden heeft bewezen te werken – hoewel dat natuurlijk minder verrassingen oplevert. Grappig genoeg zie ik nu een tendens waarbij het loont om iets anders te doen, denk bijvoorbeeld aan de bijzondere muziek die de IJslandse Hildur Guðnadóttir voor Joker en de HBO-serie Chernobyl heeft gemaakt.”
Consolideren?
Emmer mag dan tijdens de Buma Awards de oeuvreprijs in ontvangst hebben genomen, dat wil niet zeggen dat hij nu op zijn lauweren gaat rusten. “Leeftijdsgenoten zeggen weleens tegen me: ‘Wanneer ga jij consolideren?’ En dan bedoelen ze: netjes afbouwen, gaan golfen en rentenieren enzo. Ik moet er niet aan denken! Wat dat betreft neem ik graag een voorbeeld aan mijn grote held Ennio Morricone. Hij is 91 en tourt nog steeds de wereld over.”
Plannen genoeg
Binnenkort verschijnt Emmers nieuwe album Maison Mélodie, dat neoklassieke muziek bevat. Plannen voor de toekomst zijn er genoeg. “Ik heb nog zo’n 40 projecten op de plank liggen. Zo ben ik bezig met het project Nature Orchestra, waarbij ik dierengeluiden wil inzetten om muziek te maken. Verder laat ik in mijn studio overleden muzieklegendes met elkaar spelen. Ik heb bijvoorbeeld Miles Davis digitaal laten jammen met Jimi Hendrix. Verder wil ik nog een koorwerk maken, een symfonie over het ontstaan van elektriciteit en een wave-album gespeeld op etnische instrumenten.”
Ook is Emmer gevraagd om mee te werken aan een project dat bedoeld is als eerbetoon aan Billy MacKenzie, de overleden zanger van The Associates kan zo nog wel even doorgaan.
“Ik heb vroeger een afspraak met mezelf gemaakt: als ik later oud ben, hoop ik dat ik nog opensta voor allerlei nieuwe dingen – en daar houd ik me nog steeds aan. Innoveren kan ook als senior!”
Tinnitus
Stephen Emmer heeft al 11 jaar last van tinnitus, een vorm van gehoorschade. Mensen met deze aandoening horen geluiden zonder dat ze er zijn. Deze geluiden lopen sterk uiteen, maar de bekende ‘piep in het oor’ is een bekende. Volgens Emmer rust er een taboe op deze aandoening. “Dat merk je als je daarover praat met andere musici. Het begint ernstige vormen aan te nemen, onder meer door de in-ear oortjes. Er moet geld worden opgehaald om onderzoek te kunnen financieren. Dat kan bijvoorbeeld met een evenement, dat we dan Artists Against Tinnitis kunnen noemen, met als gasten onder anderen Bono van U2, Chris Martin van Coldplay en Will.I.Am van de Black Eyes Peas – allemaal artiesten die kampen met gehoorschade. Laten we uit de ‘tinnituskast’ komen en er samen voor zorgen dat er een oplossing komt voor de generaties na ons.”
Frank Helmink over Stephen
“Stephen was een van de eersten die ik sprak toen ik begon als directeur bij Buma Cultuur. Hij kwam met het idee voor wat nu Buma Music In Motion is. Gezien het succes van het evenement, denk ik dat Stephen het toen goed zag. En zo ken ik hem nog steeds: met oog (en oor) voor detail. Voor de behoeften bij zowel publiek als klant en vooral buitengewoon creatief. Hij verdient met zijn ongelofelijke repertoire die Oeuvre-prijs. Overigens de enige die tijdens de Buma Awards wordt uitgereikt. Tijdens Buma Music In Motion op 19 en 20 mei in The Loft en de Tolhuistuin in Amsterdam, worden nog meer multimedia-componisten geëerd met een Buma Award.
[Entertainment Business - 12 maart 2020]
